PERİYODİK ÖZELLİKLER

1)ATOM ÇAPI                                     

Atom Çapı soldan sağa doğru gittikçe:

·          Atom No artar

·          Değerlik elektron sayısı artar

·          Atom çapı (hacmi) küçülür.           

Atom Çapı yukarıdan aşağıya doğru indikçe:

·          Atom No artar

·          Değerlik elektron sayısı değişmez

·          Atom çapı (hacmi) artar.

Soru:

11Na, 8O, 16S, 19K, 13Al, 10Ne atomlarının atom çaplarını (hacmini) büyükten küçüğe doğru sıralayınız.

Çözüm:

19K > 11Na>13Al>16S>8O>10Ne

Soru:

9F, 12Mg, 20Ca, 17Cl, 18Ar, 6C atomlarının atom çaplarını (hacmini) büyükten küçüğe doğru sıralayınız.

Çözüm:

20Ca>12Mg>17Cl>18Ar>6C>9F

! Önce periyot dikkate alınır. Daha sonra grup dikkate alınır.

Soru:

13Al+3, 16S-2, 19K+1, 8O-2 iyonlarının atom çaplarını (hacmini) büyükten küçüğe doğru sıralayınız.

Çözüm:

16S-2 > 19K+1 > 8O-2 > 13Al+3  

(En zor e- Al+3’den, en kolay e- S-2’den koparılır)

Soru:

21Sc, 15P, 14Si, 7N, 8O atom çaplarını (hacmini) büyükten küçüğe doğru sıralayınız.

Çözüm:

21Sc>14Si>15P>7N> 8O

2)İyon Çapı

! Bir atomdan elektron kopardıkça çap küçülür.

     X>X+1>X+2

! Atoma elektron bağlandıkça çap büyür.

     X<X-1<X-2

Örnek

11Na+1,  8O-2, 12Mg+2 iyonlarının hepsinin 10 elektronu vardır. İyon çaplarını büyükten küçüğe doğru sıralayınız.

Çözüm:

8O-2>11Na+1>12Mg+2

! Elektron sayıları birbirine eşitse, proton sayısı küçük olanın çapı en büyüktür (Ters orantılı)

! İyon çapı küçük olan atomdan elektron koparmak daha zordur.

Örnek:

16S-2, 20Ca+2, 13Al+3, 10Ne, 9F-1 iyonlarını iyon çaplarına göre büyükten küçüğe doğru sıralayınız.

Çözüm

16S-2	20Ca+2	13Al+3	10Ne	9F-1
e=18	e=18	e=10	e=10	e=10

16S-2> 20Ca+2 > 9F-1> 10Ne> 13Al+3

Soru 1:

Aşağıdakilerden hangisinin iyon hacmi (çapı) en büyüktür?

a) 7X-3        b) 12Y+2             c) 16Z-2              d) 19K+1                 e) 17T-1 

Soru 2:

Aşağıdaki taneciklerden hangisinin atom hacmi en küçüktür?

a) 17Cl+7                 b) 16S-2                   c) 13Al+3

d) 10Ne                   e) 12Mg+2

3)ELEKTRONEGATİFLİK (e- ilgisi)

e- alma isteğine elektronegatiflik denir.

F + e- -----à F-1

ü     Metallerin elektro negatifliğinden bahsedilmez. Çünkü metaller e- almazlar. Sadece elektron verirler.

ü     e- alma olayı ekzotermiktir (enerji veren).

Periyodik Cetvelde (PC) soldan sağa doğru gidildikçe:

ü        Atom Numarası artar.                                  +   

ü        Atom Çapı azalır.

ü        Elektron ilgisi artar.

PC'de yukarıdan aşağıya doğru inildikçe:    -

ü        Atom No artar.

ü        Atom çapı büyür.

ü        Elektron ilgisi azalır.

Metal+Ametal= iyonik (e- alışverişi)

Ametal+Ametal= Kovalent (e- ortaklaşması)

! 7A grubunun elektronegatifliği en fazladır. 
F’un elektronegatifliği en fazladır. Yani elektron alma gücü en fazladır. 

4)İYONLAŞMA ENERJİSİ (İ.E.)

Gaz halindeki bir atomdan bir elektron (e-) koparmak için verilmesi gereken enerjiye 1. İyonlaşma enerjisi denir. İyonlaşma enerjisi endotermiktir.

 

X(g)   --à X+  (g) + e-                E1

X(g)   --à X+2(g) + e-                E2

X(g)   --à X+3(g) + e-                E3

                  iyon çapı küçülür      İ.E. artar.

                                                E1<E2<E3...

 Periyodik Cetvelde soldan sağa doğru gittikçe

ü          Atom No artar.

ü          Atom çapı küçülür.

ü          İyonlaşma enerjisi genellikle artar.

Periyodik Cetvelde yukarıdan aşağıya doğru indikçe

ü        Atom No artar.

ü        Atom çapı artar.

ü        İyonlaşma enerjisi azalır.               

Her zaman                                 -

İ.E. için  2A>3A ve 5A>6A’dır.

1A<3A<2A<4A<6A<5A<7A<8A